دکتر محمد والی پور

بزرگسالان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالیممکن است به مشکلاتی در به خاطر سپردن اطلاعات، تمرکز، سازماندهی وظایف، و یا تکمیل کار در محدودیت زمانی مبتلا باشند. اگر این مشکلات را به طور مناسب مدیریت نکنند؛ آنها معمولا مشکلات رفتاری، عاطفی، اجتماعی، فنی و حرفه ای و علمی دارند.
شواهد نشان می دهد شیوع این اختلال در بزرگسالان تقریبا 4 درصد است. تستهای شخصیتی روانشناسی خاصی وجود ندارد که بتواند این اختلال را تشخیص بدهد. بلکه فرایند تشخیص بر اساس تاریخچه رفتاری فرد از کودکی و همچنین شواهدی که از اطرافیان شخص بدست میآید، است.به طور تاریخی اعتقاد بر این بوده که اختلال نقص توجه و بیش فعالی ADHD در دوران کودکی، و در نتیجه تاخیر در توسعه کنترل تکانه ایجاد می شود و به دوران نوجوانی هم ادامه مییابد . در چند دهه گذشته بسیاری از بزرگسالان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ADHD مشاهده شده اند.

پیگیریهای طولی نشان داده است که تا 60 درصد از کودکان مبتلا به ADHD اختلال نقص توجه و بیش فعالی علائمشان به دوران بزرگسالی نیز گسترش پیدا میکند.تحقیقات ژنتیک، تصویربرداری مغز، و مطالعات عصبی و فارماکولوژی در بزرگسالان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ADHD یافته های تکراری همانند همان یافته های نشان داده شده در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ADHD را نشان میدهد.

علل
در حال حاضر، بر این باورند که ADHD تا حد زیادی به صورت ژنتیکی منتقل می شود.در بزرگسالان با اختلال کم توجهی - بیش فعالی ADHD متابولیسم گلوکز درجلو مغز در مقایسه با بزرگسالان بدون ADHD اختلال کم توجهی - بیش فعالی کاهش یافته است.

تشخیص و خصوصیات بالینی ( علایم )
ویژگی های بی توجهی و تکانشگری تظاهر غالب و به عنوان هسته اصلی این اختلال هستند.تشخیص آنها به صورت گذشته نگر شامل تشخیص ADHD در کودکی و شواهد اختلال در حال حاضر از علائم ADHD در بزرگسالی.

نشانه های بیشتری در رفتار بزرگسالان وجود دارد که به نوعی از رفتارهای دوران کودکی متفاوت است. در بزرگسالان، نشانه باقی مانده از اختلال شامل تکانشگری و نقص توجه (به عنوان مثال، مشکل در سازماندهی و تکمیل کار،ناتوانی در تمرکز، افزایش حواسپرتی و تصمیم گیریهای ناگهانی بدون فکر ).

اختلال نقص توجه و بیش فعالی بزرگسالان

باید در نظر گرفته شود که هر فرد معمولی میتواند مثلاً در اثر خستگی علائم این بیماری را نشان دهد ولی برای اطمینان از تشخیص حتماً تاریخچه رفتار فرد باید از کودکی و اختلالاتی که در زندگی شخصی، اجتماعی، تحصیلی و کاری فرد بوجود آمده مورد مطالعه قرار گیرد. حواس پرتی بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در اولویت بندی و شروع و پایان دادن به کاری مشکل داشته باشند. آنها بيشتر آشفته و بی قرار عمل می کنند و به راحتی پریشان می شوند. برخی از آنها تمرکز لازم برای مطالعه را ندارند. بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در خود کنترلی مشکل داشته باشند. که می تواند منجر به مشکل در کنترل خشم و رفتارهای تکانشی شود.

علایم شامل :
نقص توجه و تمرکز :
این مشکل بخصوص برای دانشجویان مشکل زا خواهد بود. این افراد در توجه و تمرکز هنگام مطالعه و انجام امور روزمره مشکل دارند، زمانی که مشغول خواندن هستند به رویا فرو می روند. مشکل عدم توجه و تمرکز باعث می شود که فرد وسایل کوچک مورد نیازش را گم کند و نداند آنها را کجا گذاشته است، مثل کلید، سوئیچ، خودکار، کیف و ... و مرتب دنبال وسایل می گردد. نمی تواند مکالمات (سخنرانی، صحبت طرف مقابل، برنامه تلویزیون) را گوش دهد و در این زمان ها حواسش پرت میشود.

مشکلات حرکتی- روانی :
مثل بیقراری هنگام نشستن و سرپا ایستادن، توانایی های ورزشی ضعیف تر، دست خط بد، اینها بیشتر ایستاده هستند تا نشسته. در هنگامی که مجبور به نشستن هستند احساس بیقراری دارند و با پا یا دست خود ضرب می گیرند.

رفتارهای تکانشی و بدون تفکر :
فرد خیلی ناگهانی بدون مقدمه، بدون فکر کردن و بررسی عواقب پیامدهای رفتاری را انجام می دهد یا حرفی را می زند در نتیجه به علت سخنان نسنجیده ممکن است منجر به رنجش دیگران شود. یا حرفی را بزند، شوخی کند که مناسب جمع نیست و بعد از آن پشیمان شود. تصمیم گرفتن بدون فکر و عمل کردن به آن باعث می شود که عجولانه ازدواج کند، عجولانه طلاق بگیرد، عجولانه شغل خود را ترک کند، استعفا دهد یا عوض کند، بی محابا رانندگی کند، تصادفات منجر به جرح داشته باشد و .....این علامت در نوجوانان منجر به بروز رفتارهای پر خطری مثل مصرف مواد مخدر، وارد شدن به ارتباطات جنسی محافظت نشده، رانندگی های پر خطر و ... می شود.

مشکل در روابط بین فردی :
روابط او با اطرافیان، دوستان و اعضای خانواده تحت تاثیر علایم بیماری است. به خاطر حرفها، شوخی های نسنجیده، برخوردهای تند و بدون فکر اکثر دوستان و اطرافیان خود را می رنجاند، بخاطر مشکل عدم توجه و تمرکز و فراموشکاری ممکن است نتواند به وعده و قول خود عمل کند. اکثراً در روابط با دوستان، اطرافیان و خانواده تعارض و استرس را تجربه می کنند. اعتماد به نفس پایین، تجربه شکست های مزمن، اختلال توجه و تمرکز، رفتارهای تکانشی و بدون فکر، بی ثباتی هیجانی، تحمل پایین ناکامی، کله شقی، سوء مصرف مواد و سایر مشکلات تأثیر منفی بر روابط بین فردی آنها دارد.ممکن است بطور تکانشی تصمیم به ازدواج یا طلاق بگیرند. میزان طلاق و جدایی در اینها بیشتر است. هر چند یک همسر حمایتگر و صبور از زندگی با یک فرد ADHD رنج می برد و دچار خستگی و فرسودگی می شود اما وجود او می تواند خیلی در روند درمان بیمار کمک کننده باشد.

بی نظمی :
اتاق و میز کار او نامنظم و به هم ریخته است، هیچ چیزی در جای خودش قرار ندارد برای پیدا کردن یک کپی، مدرک و یا پرونده مورد نیاز مجبور است ساعت ها بگردد، دیگران او را شلخته و بی نظم توصیف می کنند، دیر سر کار حاضر شود، چند کار را همزمان شروع می کند آنها را به اتمام نرسانده، سراغ کار و برنامه دیگری می رود. کمد، لباس ها، و تخت و اتاق او نامرتب و به هم ریخته است.

عدم تحمل استرس :
نسبت به استرس های معمول زندگی واکنش و پاسخ های شدید و غیرمعمول می دهد.

عدم تطابق شغلی و کاری :
بالغین ADHD بیشتر شغل خود را عوض می کنند. اغلب در دو شغل کار می کنند که این روشی برای سازگاری با احساس بیقراری و عصبی بودن آنها است در زمان هایی که فعالیتی ندارند و حوصله آنها سر می رود.به طور کلی در کفایت و کارایی شغلی، استقلال در کار، تکمیل کردن کارها و وظایف و کنار آمدن با کارفرما و رئیس خود مشکل دارند. در سنین پایین تر وارد کار می شوند، زود شغل خود را عوض می کنند، احتمال اخراج شدن، بیکاری و ترک شغل در آنها بیشتر است.

تمرکز بیش از حد
در حالی که افراد بیش فعال و کم توجه با تمرکز بر کارهایی که به آنها علاقه ای ندارند، مشکل دارند از طرفی یک تمایل به غرق شدن در کارهایی که محرک و پاداش دهنده است در آنها وجود دارد. برای مثال ممکن است قرد در یک کتاب، یک برنامه تلویزیونی یا بازی کامپیوتری غرق شود و در نتیجه آن زمان زیادی را از دست بدهد.

سایر علایم و مشکلات :
ریسک اختلال شخصیت ضد اجتماعی و مصرف الکل، سیگار و سایر مواد مخدر در اینها بالاتر از جمعیت عمومی است. احتمال ابتلاء آنها به بیماری افسردگی، اضطراب بیشتر است، روابط جنسی را نسبت به همسالان خود در سنین پایین تر شروع می کنند، کمتر به مراقبت از خود و استفاده از روش های ضد بارداری توجه دارند، حاملگی زود هنگام و در سنین پایین در آنها بیشتر است، بیماری های مقاربتی جنسی در آنها بیشتر است.

تصادفات اتومبیل که منجر به جرح و آسیب های بدنی شود در اینها بیشتر است. مشکلات توجه و تمرکز و تکانشگری، رانندگی اینها را بی محابا و پرخطر می کند. معمولا تا سن 12-11 سالگی پر تحرکی واضحاً بهبود می یابد اما مشکلات توجه و تمرکز بخصوص و مشکلات رفتارهای تکانشی ادامه پیدا می کند. درصدی از بیماران ADHD به دوران بلوغ که می رسند خوب می شوند ولی در اکثر موارد این بیماری یک بیماری طول عمر است هر چند ممکن است نمود بیرونی علایم تغییراتی کند. در صورت تشخیص و درمان به موقع بیمار می توان از بسیاری از پیامدهای منفی آن بر زندگی فرد جلوگیری کرد.
اختلال نقص توجه و بیش فعالی بزرگسالان- درمان و تشخیصهای افتراقی