دکتر محمد والی پور

اكستازي ( 3-4 ديمتيلن دي اكسي امفتامين )(ECSTASY)

نام هاي متداول در ايران :
اكستازي - اكس - اكس تي سي

اشكال مو جود در ايران :

قرص خوراكي - آدامس جويدني - كپسول - چوب اغشته به اين ماده كه پس از آتش زدن دود آن درمحوطه پخش مي شود سيگار- آمپول تزريق وريدي - مايع خوراكي ( نوشابه )

MDMA نام اختصاري آن ( نام ژنريك ) آن است .

تاريخچه اكستازي :
1-اولين بار اكستازي در سال 1912(م)به دنبال تحقيقات شركت داروسازيMerckآلمان وبا تغييردر فرمول داروي آمفتامين ساخته شد .

2-در سال 1912(م) بلا فا صله بعد از سنتز شدن به عنوان يك تركيب كاهنده اشتها مورد آزمايش باليني قرار گرفت

3-درسال1970(م)در برخي از بيماري هاي روانپزشكي مانند اختلالات احساسيemotional disorder بكار رفت

4-اولين مورد استفاد سوءاز آن در سال 1980(م) گزارش شدواعتياد گسترده آن در سال 1985(م) شروع شد

اولين موارد اعتياد به آن در سال 1980 در آمريكا مشاهده شد. اولين گزارش مرگ با اكستازي دختري 25 ساله سياه پوست به نام نيكاي در يك پارتي شبانه براي اولين مر تبه در عمرش اكستازي مصرف ميكند او مانند ديگران مشغول رقص بوده كه پليس وارد ميشودپس ازدستگيري وي تشنج مي كند وبعد از چند دقيقه مي ميرد علت مرگ پارگي تعداد زيادي از مويرگ هاي مغز بيان شد.

اسامی عامیانه: ECCY ،XTC ،X ADAM ،E-DIAMONDS ،MITSUBISHI ،LOVERS SPEED ،CLARITY

شكل ظاهری: از METHYLENE-DIOXYMETHYL-AMPHETAMINE) MDM) تهیه میگردد قرص به اشكال و اندازه های گوناگون، گرد، كپسول، مایع. از نـوعی آمـفی تـامین توهم زا میباشد، معمولا با نشاسته، پودر تالك و رنگ، كافئین، آمـفی تـامین و افدرین تركیب میگردد.

نحوه استعمال: خوراكی، دود كردن و استنشاق، تزریق.

اثرات آنی: اثر آن 20 دقیقه پس از مصرف ظاهر میگردد، اكستاسی هم محرك است و هم توهم زا، افزایش انرژی و حس خوشی، اصوات، رنگها و احساسات شدیدتر میگردد اثر آن تا 6 ساعت باقی میماند، به حالت ایجاد شده از آن ROLLING می گـویند، اثراتش شبیه آمفی تامین میباشد، افزایش ضربان قلب، افزایش اعتماد بنفس،احساس تهوع، اضطراب، احـساس صمـیـمیت بـا دیـگران، سـایـیدن دنـدانـها بـه یكدیگر، كاهش اشتها، تعـریـق، احــساس شدید لذت، گرمی و شادی، شما را به رقصیدن وا می دارد. تـرشـح دپامین و سروتونین در مغز.

خطرات: گرمازدگی، چون بیشتر در كلوبها از آن استفاده می گـردد و در پـی فـعـالـیــت شدید مانند رقصیدن سبب افزایش شدید گرمای بدن میگردد كه بسیار خطرناك اســت، فرد برای رفع تشنگی مـمـكن اسـت آب فـراوان بـنـوشد كـه ایـن خـود سبب رقیق شدن بیـش از حـد خــون و از مــیان رفتن تعادل سدیم خون شـده و سـبـب تـورم اعـضـاء بـدن هـمـچـون مـغز و در نهایت مرگ فرد می شـود، پـس از یـكـی دو روز بـعـد فـرد احـسـاس افسـردگـی و خـستگی میكند، در دراز مدت سبب آسیب به كبد، كلیه و مغز می گردد، توهم گویی، استفراغ، تشنج.

برخي نكات آماري

۱- بيش از ۶۸ درصد مصرف كنندگان اكستازي را در ايران، زنان و مردان ۱۸ تا ۲۶ ساله تشكيل مي دهند و ۳۶ درصد آنان هم در محدوده سني ۲۵ تا ۲۹ سال قرار دارند. اين بدان معنا است كه نزديك به ۹۵ درصد معتادان اكس در كشورمان بين ۱۸ تا ۳۰ سال سن دارند و تنها ۵ درصد آنها زير ۱۸ و يا بالاتر از ۳۰ ساله اند.
۲- بيش از ۸۰ درصد اين افراد مجرداند و تاكنون ازدواج نكرده اند. ۴.۳ درصد نيز متأهل و ۱۰.۵ درصد نيز مطلقه اند و ازدواج ناموفقي داشته اند.
۳- به ازاي هر ۲ مرد آلوده به اكس، يك زن مبتلا است. يعني حداقل ۳۰ درصد مصرف كنندگان اكستازي را زنان و آنهم عمدتاً زنان جوان و مجرد، تشكيل مي دهند. (براي مقايسه، بد نيست اشاره شود كه اين نسبت در مورد هروئين يك به ۹ است و تنها ۱۰ درصد افراد هروئيني را زنان تشكيل مي دهند.)
براساس آمار اشاره شده مي توان نتيجه گرفت: اكثر قريب به اتفاق مصرف كنندگان اكس در ايران را جوانان مجردي تشكيل مي دهند كه اولاً يك سوم آنها دختران جوان اند و ثانياً همگي در سنين ازدواج و بهترين دوران جهت تشكيل خانواده قرار دارند و امكان اقدام به ازدواج در آنها و تصميم به تشكيل خانواده در آنان را بايد مدنظر قرار داد.

اما نكته حائز اهميت اين است كه مي توان پيش بيني نمود كه مصرف اكستازي در اين افراد احتمال ازدواج ناموفق را در آنان (در مقايسه با افراد سالم و غير معتاد) بالاتر ببرد و اين موضوع بر پيچيدگي معضل مصرف اكستازي بيافزايد.

برخي دلايل و واقعيت هايي كه مصرف اكستازي مي تواند ريسك ازدواج ناموفق را در معتادان بيشتر كند عبارتست از:

الف- از تأثيرات سوء و ناگوار اكستازي، تأثير در عواطف و احساسات فرد است و فرد به مرور زمان دچار سطحي شدن عواطف، احساسات زودگذر و ناپايدار شده و مفهوم عشق، بخشش، تنفر، عفو و… براي او تغيير مي نمايد. بديهي است كه چنين تغييراتي براي ازدواج موفق و برقراري ارتباط عاطفي و روحي قوي، مستحكم و پايدار با همسر كه از الزامات ازدواج است، مناسب نيست.

ب- اكستازي واضحاً در تمايلات جنسي فرد تأثير گذاشته و منجر به تحريك رفتارهاي جنسي مكرر و كنترل نشده در فاز سرخوشي پس از مصرف مي شود. اين واقعيت تلخ سبب مي شود، فرد در شرايطي كه هيچ كنترل و حتي آگاهي و بصيرتي نسبت به رفتار خود ندارد و به علت افزايش شديد و لجام گسيخته تمايلات جنسي، به تماس هاي جنسي مكرر و پرخطر با اطرافيان خود مبادرت نمايد كه قطعاً نتايج اين اقدامات براي دختران جوان، دردناك تر خواهد بود.

علاوه بر اين خطر آلودگي هاي ديگر مانند بيماري هاي مقاربتي بالاخص موارد صعب العلاج و يا غيرقابل درمان مانند ايدز و هپاتيت، كه در اين گونه رفتارهاي پرخطر جنسي، به وفور ديده مي شوند نيز در كمين اين افراد است و به احتمال ناموفق بودن ازدواج فرد و ناكامي او در تشكيل خانواده بيشتر دامن مي زند.
پ- وابستگي رواني ناشي از مصرف اكستازي كه ناشي از اعتيادآوري شديد اين ماده است و به دشواري هرچه بيشتر ترك آن منجر مي شود نيز خطري است كه موفقيت معتاد را در امر ازدواج تهديد مي كند.

ت- اكستازي مي تواند طيف گسترده اي از اختلالات و عوارض رواني در فرد ايجاد كند. اختلالات شديد در احساسات و عواطف، انواع اختلالات خواب، جنون، حملات ترس شديد(Panic Attack) ، افسردگي هاي شديد و مقاوم به درمان، زوال حافظه و فراموشي، بدبيني و پارانويا، توهمات شنيداري و ديداري، اشكال در تمركز افزايش ريسك خودكشي و… برخي از اين عوارض اند كه همگي مي توانند در روابط زناشويي فرد مؤثر باشند.

ث- عوارض جسمي اكستازي را نيز نبايد فراموش كرد. مسموميت كبدي و اختلال كاركرد اين عضو حياتي، كم خوني خطرناك آپلاستيك كه در آن توليد تمام رده هاي سلول هاي خوني در مغز استخوان سركوب و مهار مي شود، اختلال عملكرد كليه ها، كاهش وزن شديد و لاغري مفرط، آسيب هاي مغزي و سلسله اعصاب مركزي، ضعف سيستم ايمني، ضايعات پوستي و… و همچنين تغييرات چهره و ظاهر فرد، همگي نه تنها فرد را در انتخاب گزينه هاي مطلوب براي ازدواج با محدوديت مواجه مي سازند، ممكن است پس از ازدواج هم منجر به از هم پاشيدگي خانواده شود.

ج- متأسفانه از لحاظ آماري، مصرف اكس با ناهنجاري هاي رفتاري ديگري نيز همراه است. آمار بزهكاري، تمايل به مصرف مواد مخدر و روانگردان ديگر، مصرف سيگار، الكليسم و مصرف مشروبات الكلي، سوءسابقه كيفري و… در معتادان اكس و در مقايسه با افراد سالم بالا است و طبيعي است كه بندرت يك فرد سالم حاضر به ازدواج يا تداوم زندگي با چنين افرادي است.

چ- تمام آنچه گفته شد، صرفاً مربوط به عوارض و عواقب خود قرص اكستازي است. اين در حالي است كه آنچه امروزه به عنوان قرص اكس و با عناوين و نام هاي مختلف عرضه مي شود، عمدتاً در شرايطي كاملاً غير بهداشتي و در مراكز و لابراتوارهاي غيرمجاز توليد شده و حاوي انواع و اقسام مواد همراه و ناخالصي هاي گاه خطرناكي اند كه مي توانند عوارض سوء فراواني داشته باشند كه علاوه بر تهديد مضاعف سلامت جسمي و رواني فرد، برآينده شغلي و خانوادگي فرد تأثير گذاشته و به ناكامي هاي ديگري مانند شكست در ازدواج منجر شوند.