دکتر محمد والی پور

اختلال دو قطبي در دوران کودکي BIPOLAR DISORDER
بعضي اوقات آنها دوره هايي از مانيا دارند . ممکن است سرشار از انرژي باشند و يا بسيار تحريک پذير شوند . در ديگر مواقع خلق آنها افسرده است و احساس غم و اندوه ميکنند . متخصصين قبلاً عقيده داشتند که اختلال خلق دو قطبي فقط مربوط به بزرگسالان است اما امروزه ميدانند که حتي يک جوان هم مي تواند گرفتار اين مشکل شود اگر چه با علائمي متفاوت تر از بزرگسالان .

* عوامل ايجاد اين اختلال
هنوز بطور قطعي علت اين اختلال را نمي دانيم . به نظر ميرسد عدم تعادل در سيستم شيميايي مغز و يا مشکلاتي در ارتباط با سيستم اندوکرين که هورمونها را کنترل مي کنند در ايجاد اين اختلال مؤثر باشند . بعضي تحقيقات نشان مي دهد که اين اختلال مي تواند بعلت وجود مشکلي در ساختمان و يا اندازه قسمتهاي مشخصي از مغز باشد که در تنظيم خلق دخالت دارند .

اين اختلال مي تواند بصورت فاميلي باشد . اگر يکي از اعضاي نزديک خانواده مثل پدر ، مادر ، پدربزرگ و مادربزرگ و يا خواهر وبرادر در چنين شرايطي باشند ريسک ابتلاي فرزند خيلي بيشتر است . بطور معمول والدين نگران اين هستند که آيا کاري(گناهی) کرده اند که منجر به ايجاد اين اختلال در فرزندشان شده است .وقتی یکی از والدین گرفتار این اختلال باشد شانس ابتلاء فرزند وی 25 تا 50 درصد و وقتی هردو والد مبتلا باشند شانس ابتلاء فرزند به 50 تا 75 درصد میرسد که حاکی از نقش بسیار مهم ژنها در میزان ابتلاء به این نارحتیست.

اگر چه استرس ، بعضي داروها و بعضي از شرايط برانگيزنده قسمتي از مانيا و يا دپرشن کودک مبتلا به اختلال دوقطبي هستند ولي هنوز چيزي وجود ندارد که والدين بتوانند در ايجاد و يا پيشگيري از اين اختلال انجام دهند .

* علائم اختلال دو قطبي
شامل دو نوع علائم میباشد:
1- علائم مانیا یا هیپومانیا (شیدائی)برای حداقل یکهفته، شامل حداقل 3 علامت از علائم زیروجود داشته باشد:
ü _ تحريک پذيري ،خلق شاد
ü _ حواسپرتی
ü _ اعتماد به نفس بالا احساس بزرگ منشی
ü _ کاهش نیاز به خواب
ü _ پرحرفی یا تندتند حرف زدن
ü _ پرش افکار
ü _ بیقراری یا افزایش فعالیتهای معطوف به هدف (از جمله فعالیتهای اجتماعی، تحصیلی، سکسی)
ü _ درگیری بیش از حد درامور لذتبخش که گاهی با عواقب ناراحت کننده وزیانبار همراه است

یا
2-علائم افسردگی برای حداقل دو هفته، شامل حداقل پنج علامت از علائم زیروجود داشته باشد:
_ خلق افسردهیا بی علاقگی شدید یا در اطفال به صورت تحریک پذیدی
_ کاهش انگیزه برای انجام کارها
_ کاهش وزن (افزایش یا کاهش اشتها) در کودکان به صورت وزن نگرفتن
_ بیخوابی یا پرخوابی
_ بیقراری یا کندی جسمی-روانی
_ احساس خستگی وکمبود انرژی
_ احساس بی ارزشی یا گناهکار بودن
_ کاهش تمرکز بلاتصمیمی
_ افکار مکرر در مورد مرگ یا خود کشی
بعضي بچه ها در حين اوج علائمشان ممکن است بطور خيلي کوتاه به خلق طبيعي بازگشت داشته باشند . خيلي از بچه ها بطور دائم بين خلق مانيا و افسردگي در چرخشند بطوريکه گاهي در زمانهاي متعدد در يک روز به هر دو حالت دچار مي شوند و گاهي نيز در يک زمان علائمي از هر دو حالت مانيک و دپرشن ( افسردگي ) را دارند .

دوره هاي افسردگي و مانيا در بزرگسالان با وضوح کمتري مشخص مي شوند . بچه ها ممکن است تحريک پذير شوند ، کج خلق و تندخو شده و در رفتارهاي جسمي دچار وسواس شوند و يا سطح بالايي از انرژي دارند .در زمانهاي ديگر آنها ممکن است بگويند که احساس خلاء ، غم و خستگي ميکنند ، از سردرد دردهاي عضلاني ، معده درد و يا ضعف شکايت دارند .بچه هاي با مشکل اختلال دو قطبي اغلب مدرسه را رها مي کنند و يا راجع به فرار از خانه صحبت مي کنند ، اغلب از بچه هاي ديگر جدا مي شوند و نسبت به مردودي يا انتقاد بيش از حد حساس هستند .نوجوانان و بچه هاي بزرگتر که براي اختلال دو قطبي خود تحت درمان قرار نگرفته اند دچار مشکلات زيادي در مدرسه و کارشان هستند ، ممکن است سوء مصرف مواد و يا الکل داشته باشند ، ممکن است در دوست يابي و نگه داشتن دوستانشان دچار زحمت شوند و بيشتر درگير رفتارهاي خطرناک ميشوند .

يک اختلال دو قطبي که درمان نشود ميتواند منجر به خودکشي شود . علائم هشدار دهنده خودکشي با توجه به سن متفاوت است. اين علائم هشدار دهنده در بچه ها و نوجوانان ممکن است شامل تمايل به مرگ يا خودکشي يا شکست اخيري در ارتباطاتشان باشد .چون يک کودک يا نوجوان با اختلال دو قطبي موقعيت سخت و دشواري را دارد خيلي مهم است که مشکلاتش را تا حد امکان زود تشخيص دهيم و راهکار حمايتي درماني برايش فراهم کنيم .

* تشخيص اين اختلال در بچه ها
اگر پزشک کودکتان به اختلال دو قطبي مشکوک باشد احتمالاً سئوالاتي از شما و فرزندتان مي پرسد و يا تستي از شما مي گيرد که سطح معمول مغزي و شدت دپرشن و مانيا را در کودک تشخيص دهد . پزشک ممکن است آزمايشات جسمي نظير آزمايش خون را براي جلوگيري از ديگر مشکلات احتمالي که مي توانند باعث پيدايش علائم شوند انجام دهد .او احتمالاً از شما سئوال مي کند که آيا در خانواده شما هيچ تاريخچه اي از بيماري مغزي و يا مصرف دارو و الکل وجود دارد. هر دو شرايط مي تواند به اختلال خلقي دوقطبي مربوط شود .تشخيص اختلال دو قطبي در کودکان مشکل است و علائم اغلب با شرايطي چون اختلال بيش فعالي - کم تمرکزي ، سوء استفاده از مواد يا اختلال رفتار مشابه است .

* راه درمان
اگر چه تغييرات خلقي در ارتباط با اختلال دو قطبي يک چالش است ولي مي توانند بطور مؤثري اداره شوند . درمان معمولاً شامل داروهاي تعديل کننده خلق و توصيه هاي تخصصي است که در اغلب موارد ترکيبي از هر دو ( دارودرماني و مشاوره ) مورد نياز است .داروها در درمان اين اختلال بخوبي مورد مطالعه قرار گرفته اند. بهر حال مطالعات جديد در حال انجام است .

* تشخيص زودهنگام اختلال دوقطبي اهميت دارد
بچه هاي با اين اختلال در معرض خطر سوء استفاده از مواد هستند ، در مدرسه مشکل دارند (عقب ماندگی تحصیلی و....) رفتارهاي خشن ، بي پروا و مشکلات قانوني دارند . تشخيص زودهنگام و درمان مناسب به کودک کمک مي کند که بهبود نرمالي داشته باشد و از مشکلات اجتماعي که توسط اين اختلال ايجاد مي شود دوري کند . اختلال درمان نشده مي تواند به خودکشي منجر شود . درمان اين اختلال بويژه باليتيم ( ليتيوم ) رفتارهاي خودکشي را کاهش ميدهد . تشخيص و درمان زودهنگام در کاهش خطر بسيار مهم است

اختلال دوقطبی چیست؟ قسمت اول

علل وعلائم اختلال دوقطبی: قسمت دوم

علائم شیدائی اختلال دوقطبی: قسمت سوم

درمان اختلال دو قطبی: قسمت چهارم

درمان اختلال دو قطبی: قسمت پنجم

اختلال دو قطبی و حاملگی

افسردگی آتیپیک atypical depression or Hysteroid dysphoria

افسردگی پس از زایمان