دکتر محمد والی پور

متخصص روانپزشکی


مشاوره تلفنی و خصوصی

آدرس مطب و برنامه هفتگی

مشاورۀ خانواده و ازدواج

استخدام پرستار

مرکز تخصصی مشاوره خانواد

درمان اعتیاد

تربيت كودك خجالتي

اين واقعيت دارد كه بچه هاي آرام و خجالتي هم مي توانند خوشحال و خشنود باشند ولي اغلب آنها از ترس هايي كه دارند خجالت مي كشند. يك كودك خجول معمولاً اعتماد به نفس كافي را در رابطه با خودش، توانايي هايش و يا دنياي پيرامون ندارد. در اين مورد، تجربيات كودكي خود والدين و ميزان نفوذي كه مي توانند داشته باشند به عنوان عوامل كمك كننده يا مشكل ساز در برخورد با رفتار خجالت و كم رويي مطرح است. با كاربرد تكنيك هاي خلاقانه و اندكي تشويق مي توان به كودك براي كاهش خجالت خود و رفع آن بدون اينكه خودش متوجه شود كمك كرد.

تربيت كودك خجالتي

اولين گام در پرورش كودك خجالتي پذيرش او است. كودك خود را آن طور كه هست بپذيريد، نه آن طور كه دوست داشتيد يا انتظار داريد باشد. كودك با دانستن اين مطلب كه «همين طور كه هست» بسيار دوست داشتني است، اعتماد به نفس اش ترميم خواهد شد. البته اين مطلب در مورد بزرگترها نيز صدق مي كند.

دوم: سعي در تغيير رفتار خجالت كودكتان داشته باشيد با تأكيد بر اين نكته كه مجبور نيست كاري را كه دوست ندارد، انجام دهد زيرا اصرار بر انجام كار، روحيه تدافعي در كودك را افزايش مي دهد.

سوم: احساسات كودك خود را شناخته و اجازه دهيد خودش باشد. اطمينان داشته باشيد با صرف وقت، عشق و حمايت شما، او مي تواند بر ترس هاي خود غلبه كند. به عبارت ديگر فرزند خود را باور كنيد تا او نيز خود را باور كند.

چهارم: كودك خود را در يافتن فرصت هاي زماني كه مي تواند خارج از محيط آشناي خود قدم بردارد ياري دهيد. همه ما در موقعيت هاي سخت و مبهمي براي تصميم گيري درباره مسائل قرار گرفته ايم. ما دوست داريم كاري را انجام دهيم ولي مي ترسيم و همين ترس ما را منصرف مي كند. زماني كه چنين موقعيت هايي هم براي كودكتان پيش مي آيد او را تشويق به پريدن از مانع و سعي در رسيدن به مقصود كنيد. اگر او سعي كرد، از او تقدير كرده و تشويق كنيد ولي اگر سعي نكرد، مشكلي نيست و به او بگوييد همچنان مقبول نظر شماست.

پنجم: پرخاشگري نسبت به كودكي كه با ترس هايش درگير است به هيچ وجه مناسب نيست. پذيرش، عشق ورزي و تشويق از نكات كليدي پرورش كودك خجول است. بنابراين درك اين نكته كه موفقيت يا شكست او در رفع خجالت و كم رويي آن قدر مهم نيست تا يادگيري دوست داشتن خود، از اهميت بيشتري برخوردار است.

خجالت طبيعي يا كم رويي افراطي

براي تصميم گيري در اين زمينه كه آيا كودك نياز به كمك خلاقانه براي رفع خجالت دارد يا اينكه بي توجهي موقتي به موضوع و اميد به رفع آن در سنين بالاتر چاره كار است، بايد به چند نكته توجه كرد:

1. آيا فرزند شما در بيشتر مواقع كم روست يا در بعضي مواقع؟

2. آيا او احساس رضايت و خشنودي نسبت به زندگي اش دارد؟

3. آيا اغلب در موقعيت هاي اجتماعي احساس ناراحتي و دشواري دارد؟

4. آيا زماني كه ترس هايش مانع بازي با همسالانش مي شود احساس يأس و ناراحتي مي كند؟

پاسخ به اين سؤالات منجر به آگاهي از ميزان مداخله و پيشروي خجالت در زندگي كودك مي شود. اضطراب، زماني نقش مداخله اي در زندگي كودك مي يابد كه وقفه و گسستي در روند موفقيت و پيشرفت كودك ايجاد كند. همچنين اگر نگراني والدين متناسب با مسأله كم رويي كودك نباشد مشكلاتي بروز مي كند، چنانچه نگراني و توجه زياد براي كمك به رفع كم رويي كودك مانع توجه به ابعاد و موقعيت هاي ديگري كه كودك در حين بزرگ شدن با آن مواجه است، مي شود.

برخي از متخصصان معتقدند كه نبايد بچه هاي خجالتي را فاقد اعتماد به نفس تصور كرد چرا كه بسياري از بچه هاي تودار و خجالتي، خود مفهومي مثبت دارند. اگر كودك ترسو و خجالتي شما در عين حال خوش خلق و شاد است، نيازي به تغيير رفتار او نيست. براي تشخيص اينكه كودكتان در قلمرو افراد خجالتي و كم رو قرار مي گيرد يا خير، لازم است دوباره به جلوه هاي عاطفي و احساسي كودكتان دقت كنيد. كودكان تودار با خودپنداره و خودارزشمندي سالم ذاتاً باادب هستند. تماس رودررو و نزديك برقرار كرده و عموماً خوشحالند. اما اگر فرزند شما مضطرب و كلاً در موقعيت هاي اجتماعي احساس ناراحتي مي كند، تصميم براي انجام كارهاي بعدي مانند كار بر روي ترس هاي وي و مشاوره گرفتن از متخصص توصيه مي شود.

از آنجا كه هر كودكي منحصر به فرد است، هيچ فرمول مشاوره اعجازآوري براي تغيير رفتار كودكان نمي توان يافت. هر شخصي بيشترين تجربه و مهارت را در نحوه برخورد با كودك خويش دارد. بچه ها نيز از طريق رفتارشان نشان مي دهند كه آيا روش هاي ما مناسب آنهاست يا خير، بنابراين به طور مصداقي مي توان روش هاي مفيد و قابل استفاده را در هدايت رفتار كودكمان به كار بريم.

راههاي تأثيرگذاري والدين

1. شناخت ويژگي هاي شخصيتي خود؛ ترس ها، اضطراب ها و استرس هاي خويش، پذيرش نقش مهم وراثت در ويژگي هاي رفتار فعلي كودك، كار بر روي ترس هاي خود و تلاش در ارائه نقش مثبت در شكل دهي رفتار كودك

2. مشاهده رفتار كودك خود؛ آيا او هميشه كناره گير است يا فقط بعضي اوقات؟ چه شرايطي عامل يا مسبب رفتار خجالت زدگي مي شود؟ عملكرد او در گروه بهتر است يا به صورت انفرادي؟ آيا به نظر مي رسد كه او علاقه مند به بازي با بچه هاي ديگر است ولي از همراهي آنها به شدت مي ترسد؟

خلقيات كودك را با مشاهده واكنش هاي او نسبت به افراد متفاوت، تغيير در برنامه هاي روزانه و سطح فعاليت بشناسيد. به اين ترتيب موقعيت هاي آسيب زاي احتمالي شناسايي شده و كمك به فرزند از طريق دور كردن كودك از موقعيت آسيب زا يا قرار دادن وي در موقعيت هاي مناسب شروع مي شود.

3. با كودك خود ارتباط برقرار كرده و همواره او را مورد تشويق قرار دهيد. بچه ها معمولاً احساسات خود را نمي شناسند، كلماتي را برايشان معرفي كرده و درباره ترس هايشان صحبت كنيد. براي مثال اگر دختر شما از بازي با پسربچه ها مي ترسد، شما درباره علت آن جويا شويد و درباره آن با او صحبت كنيد. بدون اينكه كلمه «چرا» به كار بريد. مثلاً بگوييد: «فكر مي كني چه اتفاقي مي افتد اگر با آن پسر كوچولو بازي كني؟» صحبت كردن درباره موقعيت ها، امكان ارزيابي شرايط را به فرزندتان مي دهد تا متوجه شود هيچ چيز وحشتناكي نيست و او بايد با ترس هايش مواجه شود و شما مي توانيد از شدت ترس هاي او آگاه شده و او را تشويق به ارتباطات بيشتر كنيد.

4. تجربيات جديد را ملموس سازيد؛ تكنيك هايي براي مواجهه بچه هاي خجالتي با موقعيت هاي جديد و ناآشنا وجود دارد. يكي از تكنيك هاي مؤثر، آشنا كردن كودك با تجربيات جديد است، براي مثال قبل از شروع مدارس مي توانيد با كودك خود به محوطه مدرسه رفته و زماني را در كلاس ها و محيط مدرسه بگذرانيد تا ترس و هيجان كودك كمتر شود. همچنين پس از به مدرسه رفتن كودك مي توان درباره احساس ها و تجربياتي كه داشته تبادل نظر كنيد. در مورد بچه هاي كوچكتر مي توان در موقعيت هاي سخت، كودك را همراهي كنيم مثلاً زماني كه كودك شما از تماس با ديگر بچه ها واهمه دارد او را همراهي كنيم و در حالي كه كودكمان ساكت است مكالمه را با كودك ديگر آغاز كرده و درباره اسم و ميزان علاقه اش به بازي بپرسيم.

در عین حال بسیاری از ناراحتیهای اعصاب و روان نیز در پیدایش کودک خجالتی دخیل اند که در این موارد استفاده از داروهای روانپزشکی اثر گذارند

برخی از سرنخهای این موضوع میتواند علائمی مثل ترس از حاضر شدن بدون مراقب در مهد یا مدرسه، ناخن جویدن، شب ادراری، کندن کنار ناخنها یا پوست لب و لب جویدن و. حالت تهوع یا استفراغ یا دلدرد در مواقع اضطراب ، پیدایش تیکها ، لکنت زبان و... میباشد که ضرورت درمان موثزتر و سختگیرانه تر را میطلبد.

سابقه ارثی بیماریهای اضطرابی و وسواس و افسردگی یا هرگونه بیماری روانپزشکی در خانواده و اقوام درجه یک نیز در تشخیص حالت بیمارگونه مهم است.


آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، ساختمان سپاهان ، طبقه 4
تلفن : 32241146 - 031

نظرات کاربران درباره این مطلب :

شهره خلج زاده [ 1393-09-22 ]
كاملا موافق هستم.ام مشكل اين است كه همسر همكارى نمى كند.

مرجان [ 1392-08-29 ]
خوب بود. به یک روانشناس خوب کودک نیازدارم

هادی [ 1392-05-05 ]
تربیت فرزندان من: پروردگارا بھترین روش تربیت فرزندان زیر سن بلوغ چیست؟ او: اینکه والدین در رابطه با آنان تقوای عاطفی داشته باشند و به پرستش آنان نپردازند و آنان را مبدّل به آرزو و آرمان خود نکنند و امیال فرزندان موجب بی تقوائی و گناه در والدین نشود و فرزندان مبدّل به فکر و ذکر آنان نشوند . در اینصورت فرزندان موجب عزّت و لذّت و رشد آنان می شوند . خداوند خودش کودکان زیر سنّ عقل را تربیت می کند و والدین قادر به تربیت فرزندان خود نمی باشند فقط کافی است که جھل و جنون و ھوس ھای خود را به فرزندان تحمیل نکنند و فرزندان را اسباب بازی خود نسازند . این کودکانند که والدین خود را تربیت می کنند زیرا تحت تربیت مستقیم من ھستند . از کتاب " من ، تو ، او " استاد علی اکبر خانجانی ---------------------------------------- تعلبم و تربیت فرزندان ٣٧ – وظایف واجب والدین در تعلیم و تربیت فرزندان امور ذیل می باشند : الف – راستگوئی و بی ریائی پیشه نمودن با فرزندان و آنھا را به طریقی وادار به دروغ ننمودن و ھمواره خطرات دروغ را به آنھا یادآوری کردن . ب – آداب اخلاقی را در حریم خانه رعایت نمودن . ه – فرزندان را دعوت به قناعت و ساده زیستی نمودن . و – در سر آغاز جوانی فرزندان را به ازدواج ترغیب کردن و آنھا را تا حد امکان در این امر یاری نمودن و آنھا را در انتخاب ھمسر آزاد گذاشتن و راھنمائی کردن . ح – فرزندان را از پُر خوری و بازیگری زیاده از حد باز داشتن . ط – فرزندان را به چشم اموال خصوصی خود نگاه نکردن و برای آیندۀ آنھا در نزد خود و برای خود سرمایه گذاری مادیّ یا معنوی نکردن . از کتاب " چه باید کرد " استاد علی اکبر خانجانی --------------------------------------------------------- + الفبای تعلیم و تربیت 30- یعنی هر کجا که تربیت کودکان به زور و تهدید و تطمیع کشیده می شود انحراف آغاز شده است. این حداقل و اساس و مقدمه ای بر تربیت است. و این بدان معناست که اگر کسی تربیت کردن نمی داند بهتر است هیچ کاری نکند تا لااقل موجب گمراهی نشود. 31- کسی که نمی تواند نیکی را انتقال دهد اگر دست به زور زند ایجاد ریا می کند که همان شرارت پنهان است که بدترین بدیهاست و شدیدترین گمراهی را پدید می آورد. 32- اختیار و آزاد نهادن کودکان بهمراه نظارت و مراقبت خود حداقل تربیت است زیرا کودک را بخود وا می نهد و کودک جبراً به فطرت خود رجوع می کند و لذا تحت تربیت الهی قرار می گیرد. 33- اگر کودکان را مجبور به شرارت و دروغ نسازیم و بخود رهایشان کنیم تحت ولایت الهی تربیت می شوند . و این ریشه ای ترین تربیت است که خداوند رب العالمین است . و اینست که اکثر کودکان یتیم از جمله بهترین تربیت یافتگان هستند. از کتاب " سیر و سلوک عرفانی - الفبای تعلیم و تربیت" استاد علی اکبر خانجانی -------------------------------------------------- والدین، شرمسار باشید! با والدین ای عاق کنند گان فرزندان خویش دیر یا زود . چه چیز را عاق می کنید ؟ مگر نه اینکه میوۀ وجودتان را ؟ این بسیار خوب است که خودتان را عاق کنید در سیمای فرزندان نمک نشناس و نا خلف خود . آنان قیامت شمایند و از آنان رھائی ندارید زیرا از خودتان رھائی ندارید . پس دست از عاق کردن بردارید و ببینید که آنھا جمال باطن شمایند . از دیدنشان شرمسار باشید تا شاید دگر شوند و دگر شوید . --------------- چگونه انسان می تواند بواسطۀ مدفوع خود ، جوان شده و جاوید گردد ؟ بچّه ھایتان را مزبلۀ ناکامیھای خود ساختید و اینک گند این زباله دان دماغتان را می سوزاند . شما با والدین خود ھمان بوده اید که فرزندانتان با شمایند . از کتاب " ابر انسان " استاد علی اکبر خانجانی ------------------------------------------------- کودک 2 و كیست كه به سئوال كودكان پاسخ دھد و آنھا را با قاقاليلي خفه نكند؟ كیست كه به كودكش بگوید « نمي دانم » آنگاه از كودكش براي پاسخ به معماھاي وجود بھره جوید و در واقع كودك خود را مراد و مرشد خود قرار دھد؟ ----------------- پیامبر اسلام ص می گوید : « والدین بایستي تا ھفت سالگي مرید فرزندان خود باشند » البته این مریدي ربطي به آخور بستن كودك ندارد. ------------------ كودكان قدرتمندترین تربیت كنندگان والدین خویش ھستند بشرطي كه والدین میلي به تربیت خویشتن داشته باشند و این حقیقت را در یافته باشند كه آنان تربیت كننده كودكان خود نیستند و بلكه بالعكس است. ----------------------------- آنچه كه یك كودك ذاتاً شبانه روز به آن محتاج ميباشد توجّه فزاینده والدین وخاصه مادر است و تغذیه و نظافت به موقع یك امر ثانویه است كه یكي از نتایج طبیعي و بموقعِ چنین توجّھي ميباشد. --------------------------- نسبت دادن صفت بازیگري و بازیگوشي به كودك یك اتھام وارونه است زیرا این والدین ھستند كه با كودك خود بازي ميكنند و او را مبدل به یك عروسك و بازیچه ميسازند. ------------ از کتاب " معماهای عرفانی " استاد علی اکبر خانجانی

مهدیه [ 1392-02-07 ]
سلام ممنون مطلب خوب بود اگر امکان دارد نحوه برخورد با رفتارهای کودک هجالتی را بیشتر و کاربردی تر توضیح دهید

الهه [ 1391-08-03 ]
خوب بود استفاده كردم

سلمانی [ 1391-07-11 ]
خیلی عالی بود۰جواب سوالم ګرفتم۰مچکرم

شیرین [ 1391-06-23 ]
عالی بود نکات جالبی دستگیرم شد

niknafs [ 1390-12-01 ]
مطلب خوبی بود اما به اختصار اگه ممکنه کتابی رو معرفی کنین که توضیحات مفصلی رو بده و بیشتر کمک بکنه

farzaneh mostafavi [ 1390-05-07 ]
az eraye in matlab mamnoonam

سلطانی [ 1390-04-15 ]
باسلام اینجانب خانم سلطانی معلم پایه اول ابتدایی هستم برای سنجش وارزیابی دانش آموزان ورودی کلاس اول بادانش آموزی برخورد کردم که ازلحاظ هوشی بادانش آموزان معمولی یکسان بود وعلاقه خاصی هم به مدرسه دارد ولی به گفته مادردانش آموزدر سال گذشته که درمقطع پیش دبستانی بوده حتی یک کلمه هم درمدرسه حرف نزده است وفقط بااشاره چشم وابرو جواب میدهد درصورتیکه درمنزل ودربین خانواده خودهیچ مشکلی برای صحبت کردن نداردوباوجودی که 20جلسه مشاوره رفته ولی هیچ تاثیری نداشته. آموزش وپرورش هم اعلام کرده که درصورت حل نشدن مشکل دانش آموزبایددرمدارس استثنایی ثبت نام کند. خواهشمندم دراین مورد من راراهنمایی کنید تابتوانم به این دانش آموزبااستعدادکمک کنم. باتشکر

برای متن پیام فقط از حروف فارسی استفاده کنید .
این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .
نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :
برنامه هفتگیمشاوره ازدواجاختلالات وسواسیصفحه اصلیاختلالات اضطرابیاختلالات خلقیاختلالات رفتاری کودکاننشانهای جسمی روانپزشکیروان پریشیهاشناخت شخصیت افرادنوروفیدبکمطالب و مقالاتخواباعتیاداختلالات جنسیسایتهای دیگرتقویت حافظهپیامهای کاربرانسوالات پزشکینرم افزار ا ندروید وبسای